W gotyckim Domu Długosza mieści się Muzeum Diecezjalne. Zobaczyć tam można m. Krzyż Grunwaldzki - Relikwiarz Krzyża Świętego który pochodzi z krzyżackiego zamku w Brodnicy. Został on podarowany sandomierskiej Kolegiacie przez Władysława Jagiełłę po zwycięskiej Bitwie pod Grunwaldem.

W zbiorach znajdują się również rękawice skórzane należące do Królowej Jadwigi. 

Znajduje się on na wzgórzu zamkowym, najdawniejszym centrum osadniczym. Istniała tu osada przedpiastowska od VIII do połowy X wieku. Na jej miejscu powstał gród wczesnopiastowski z umocnieniami obronnymi mający charakter palisadowy. Gdy w Sandomierzu powstał ośrodek władzy politycznej w początkach XII wieku, umożliwiło to przeprowadzenie szeroko zakrojonych prac nad wałem drewno- ziemnym tzw. izbicowe. Po najazdach tatarskich w 1241 i 1260 roku, które spowodowały poważne zniszczenia dostawiono do odbudowanych murów dodatkowe umocnienia w postaci wbitych w ziemię ukośnych pali, przed którymi znajdowała się fosa. Rewolucyjne zmiany przyniosło panowanie Kazimierza Wielkiego, za którego panowania powstał murowany zamek w stylu gotyckim, związany ciągiem murów obronnych z miastem.

W Muzeum Zamkowym zobaczyć można m.in. unikatowe szachy sandomierskie z XIIw. 

Katedra Sandomierska to jedna ze świątyń pokutnych ufundowanych przez Kazimierza Wielkiego. 

Wewnątrz można podziwiać malowidła o cechach bizantyjsko-ruskich ufundowanych przez Władysława Jagiełłę. 

Na bocznych ścianach widnieją monumentalne obrazy Karola de Prevo z XVII wieku. Obrazy świętych i poświęcone męczeństwu sandomierzan.

Kościół św. Jakuba to jedna z najstarszych świątyń w Polsce. XIII wieczna perła architektury romańskiej w całości zbudowany z cegły. Od północy znajduje się słynny portal z wizerunkiem św. Adelajdy w koronie, której sarkofag wykonany w pniu dębu znajduje się w prezbiterium. W podziemiach kościoła znajduje krypta męczenników z 1260 roku oraz  tablica nagrobna z XII wieku z symbolem miecza, jedna z kilku zachowanych z tego okresu w Polsce. 

Najstarszy w Polsce dzwon Piotr z 1314 roku został prawdopodobnie ufundowany przez Władysława Łokietka który zabiegał w tym czasie o zjednoczenie ziem polskich. Drugim pod względem starszeństwa  jednocześnie największym jest dzwon Jan z 1389 roku. 

Częstym gościem bywała tu Królowa Jadwiga, która podczas wizyt w Sandomierzu miała zwyczaj się tu modlić oraz wspomagała rozbudowę klasztoru.

Sandomierski zespół historyczno-krajobrazowy jest pomnikiem historii. W jego skład wchodzi m.in. rynek z XIV wiecznym gotyckim ratuszem.